Planując wycieczkę do Rosji w 2014 roku, szukałam oferty, w której byłaby możliwość odwiedzenia cmentarzy wojennych w Katyniu i Miednoje. Spoczywają tam Polacy, ofiary z okresu drugiej wojny światowej. Cmentarze są jednak dużo, dużo młodsze, otwarto je dopiero w 2000 roku, pierwszy w lipcu, w Katyniu, a we wrześniu w Miednoje. Cmentarze oddalone są od siebie o ponad 400 km.
MIEDNOJE
Miednoje jest niewielką wsią leżącą na trasie Petersburg – Moskwa, w odległości około 500 km od Petersburga i koło 200 km od Moskwy. W pobliżu Miednoje, w masowych grobach pochowano ponad 6300 Polaków. Cmentarz polski stanowi część Memorialnego Kompleksu „Miednoje” Na powierzchni 1,7 ha znajduje się 25 zbiorowych mogił. W 1940 roku, z odległego obozu w Ostaszkowie, przewożono jeńców do Kalinina (obecna nazwa Twer) . Funkcjonariusze NKWD dokonywali egzekucji w piwnicach więzienia w Kalininie, następnie zwłoki przewożono i grzebano w wykopanych dolach, w lesie, pod Miednoje.
Tablica z planem Memorialnego Kompleksu „Miednoje”
Przed wejściem na teren ogrodzonego cmentarza, po obu stronach bramki, stoją żeliwne kolumny z orłami, a przed słupami na alejce jest napis POLSKI CMENTARZ WOJENNY MIEDNOJE.
Wejście na polski cmentarz w Miednoje
Już stad widać stojący na tle wysokich sosen i brzóz ołtarz polowy. Przed stołem mszalnym umieszczono pamiątkową tablicę informacyjną z polskim orłem. W języku polskim napisano, że wśród pomordowanych byli funkcjonariusze policji państwowej i policji województwa śląskiego, straży granicznej, straży więziennej, żołnierze i oficerowie żandarmerii wojskowej korpusu ochrony pogranicza oraz innych formacji wojskowych, pracownicy administracji państwowej i wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, jeńcy wojenni z obozu w Ostaszkowie zamordowani przez NKWD w 1940 roku w Kalininie (Twerze)
Za ołtarzem, w dole, poniżej poziomu ziemi, umieszczony jest dzwon.
Dzwon na cmentarzu w Miednoje
W lesie za ołtarzem wśród drzew stoją liczne drewniane krzyże, niższe brzozowe z biało-czerwonymi flagami oraz tabliczkami z nazwiskami poległych i wysokie drewniane w głębi.
Wzdłuż cmentarza biegnie alejka, a przy niej żeliwne tabliczki z alfabetycznie ułożonymi nazwiskami pomordowanych datą urodzenia, rokiem śmierci oraz miejscem pracy.
KATYŃ
Na rosyjskiej ziemi w Katyniu, w odległości około 20 km od Smoleńska znajduje się kolejny polski cmentarz. Spoczywa na nim 4421 pomordowanych Polaków. Z Kompleksem Memorialnym „Katyń” sąsiaduje prawosławna cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego. Ta pomalowana na biało świątynia ze złotymi dachami upamiętnia radzieckie ofiary represji politycznych z lat 1918-1941 pochowane w Lesie Katyńskim. Cerkiew wyświęcono w 2012 roku.
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Katyniu
Obok kompleksu znajduje się parking. Przed wejściem na teren cmentarza stoją dwa maszty z polską i rosyjską flagą.
Na teren nekropolii prowadzą oszklone drzwi i aleją wyłożoną płytami chodnikowymi idzie się w kierunku sosnowego lasu. Po drodze mija się wagon „Gułag na kołach” taki, jakim przewożono ofiary. Umieszczono go w tym miejscu w 2007 roku.
Stoi tuż przy budowli rodzaju bramy z trzema przejściami. Po lewej stronie namalowana jest flaga rosyjska, po prawej polska. Przy alejce prowadzącej na część rosyjską stoi prawosławny krzyż. By dojść na cmentarz polski trzeba skręcić w prawo. Tuż za bramą, po prawej stronie stoi plan cmentarza z opisami w języku polskim.
Plan polskiego cmentarza w Katyniu
Dalej alejka doprowadzi do kolejnej bramy i metalowego ogrodzenia . Podobnie jak w Miednoje stoją przed nią dwie żeliwne kolumny z orłami, a na trotuarze widnieje napis POLSKI CMENTARZ WOJENNY KATYŃ. W oddali wśród drzew stoją maszty z rosyjską i polską biało-czerwoną flagą. By przejść wzdłuż alejki biegnącej wokół cmentarza, przy której umieszczono indywidualne tablice z wypisanym nazwiskiem, datą urodzenia, stopniem wojskowym zamordowanego, trzeba zejść po schodkach poniżej poziomu ziemi. Wśród ogromu tablic powiewają niewielkie biało czerwone flagi. Poniżej powierzchni ziemi, podobnie jak w Miednoje umieszczono dzwon. Niesamowite wrażenie wywołał na mnie jego nieoczekiwany, donośny dźwięk, gdy w zadumie chodziłam skupiona, czytając inskrypcje na tablicach. Jak się okazało poruszył go kierowca autobusu. Powyżej tablic znajduje się stół ołtarzowy i krzyż. Na ołtarzu leżała polska flaga.
Po obu stronach alejki prowadzącej do ołtarza znajduje się 6 zbiorowych mogił oficerów, po prawej stronie dodatkowo dwa groby generałów Bronisława Bohaterewicza i Mieczysława Smorawińskiego.
Zbiorowe mogiły otaczają żeliwne „deski”, a w środku leżą krzyże.
Mogiły zbiorowe w Katyniu
Po przeciwnej stronie ołtarza stoją 4 tablice, na każdej umieszczono inny znak wyznaniowy: Krzyż, Gwiazdę Dawida, Krzyż Prawosławny, Półksiężyc z gwiazdą. Symbolizują wyznawców poległych w Lesie Katyńskim.
Znaki wyznaniowe w Katyniu
W lesie stoi też drewniany krzyż, a przy nim ławki. Po lewej stronie ołtarza znajdują się Doły Śmierci.
Mimo, że oba cmentarze mają podobny charakter, to jednak każdy jest inny. Cechą charakterystyczną są żeliwne stoły ofiarne, krzyże i tablice wyglądające na bardzo stare, pokrywa je rdza. Celowym zamiarem projektanta było postarzenie ich. By widoczny był na nich upływ czasu polewane były specjalnym kwasem.
Stół ołtarzowy w Katyniu
Epitafia w Miednoje
Dodaj komentarz